TRANG THIẾT BỊ
HIỆN ĐẠI BẬC NHẤT
Cố vấn chuyên môn:
BS. Huỳnh Võ Tiến, BS khám & điều trị hiếm muộn, IVF Phương Châu
Rụng trứng là bước đầu tiên và quan trọng trong hành trình thụ thai tự nhiên. Tuy nhiên, ở phụ nữ mắc lạc nội mạc tử cung, quá trình này có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi nhiều cơ chế sinh lý bệnh học. Trong quá trình thăm khám và điều trị hiếm muộn tại Trung tâm Hỗ trợ sinh sản Phương Châu, tôi nhận thấy rằng: không ít bệnh nhân có chu kỳ kinh nguyệt đều nhưng vẫn không rụng trứng hiệu quả, và nguyên nhân sâu xa đến từ chính bệnh lý lạc nội mạc tử cung.
Vậy lạc nội mạc tử cung cản trở rụng trứng như thế nào? Bài viết dưới đây sẽ phân tích các yếu tố chính gây ảnh hưởng.
1. Tổng quan về quá trình rụng trứng bình thường
Mỗi tháng, dưới tác động của vùng hạ đồi – tuyến yên – buồng trứng, một nang trứng sẽ phát triển vượt trội và rụng đúng thời điểm giữa chu kỳ. Cụ thể:
- Vùng hạ đồi tiết GnRH → kích thích tuyến yên
- Tuyến yên tiết FSH và LH → kích thích noãn phát triển
- Nang trội tiết estradiol → tạo đỉnh LH → gây rụng trứng
- Noãn được phóng thích, chờ được thụ tinh tại ống dẫn trứng
Bất kỳ rối loạn nào trong chuỗi này đều có thể làm rụng trứng không xảy ra hoặc kém hiệu quả.
2. Cơ chế viêm do lạc nội mạc tử cung ảnh hưởng trục nội tiết
Lạc nội mạc tử cung là bệnh lý viêm mạn tính. Sự hiện diện của mô nội mạc tử cung lạc chỗ gây:
- Tăng nồng độ cytokine, interleukin và prostaglandin trong dịch ổ bụng
- Làm thay đổi tín hiệu điều hòa từ vùng hạ đồi – tuyến yên
- Gây rối loạn bài tiết LH, FSH
- Làm phóng noãn không xảy ra đúng cách hoặc không đủ chất lượng
Kết quả: nang trứng có thể phát triển nhưng không đạt đỉnh, không rụng, hoặc trứng không trưởng thành đầy đủ.
3. Ảnh hưởng đến chức năng buồng trứng và chất lượng noãn
Ngoài rối loạn nội tiết, tình trạng viêm do lạc nội mạc tử cung còn tác động trực tiếp đến buồng trứng:
- Gây tổn thương mô buồng trứng, đặc biệt ở những bệnh nhân có nang lạc nội mạc (nang chocolate)
- Gây xơ hóa, dính, cản trở phóng noãn
- Làm giảm dự trữ trứng do mất mô lành hoặc ảnh hưởng mạch máu nuôi noãn
- Chất lượng trứng có thể kém hơn về chỉ số phân bào, khả năng thụ tinh, phát triển phôi
Các nghiên cứu cho thấy bệnh nhân lạc nội mạc tử cung có tỷ lệ bất thường thoi gián phân và bất thường nhiễm sắc thể cao hơn trong trứng.
4. Dính vùng chậu và ảnh hưởng phóng noãn
Lạc nội mạc tử cung làm tăng nguy cơ dính vùng chậu – một yếu tố cơ học cản trở rụng trứng hiệu quả:
- Vòi trứng bị dính vào buồng trứng hoặc các cấu trúc lân cận
- Buồng trứng cố định, không thể xoay tự do để phóng trứng
- Nang trứng bị vỡ tại chỗ nhưng trứng không di chuyển được đến vòi trứng để thụ tinh
Tình trạng này không chỉ gây vô sinh mà còn tăng nguy cơ chửa ngoài tử cung nếu phôi làm tổ sai vị trí.
5. Biểu hiện nào cho thấy rụng trứng đang bị ảnh hưởng?
Dù có chu kỳ kinh đều, phụ nữ mắc lạc nội mạc tử cung có thể gặp:
- Kinh thưa, kinh ít hoặc rối loạn phóng noãn (do trục nội tiết bị ảnh hưởng)
- Không có đỉnh LH rõ ràng trong xét nghiệm
- Siêu âm nang trứng phát triển chậm, không đạt kích thước trưởng thành
- Nội mạc tử cung mỏng, không phát triển theo pha nang
Trong các trường hợp này, dù có noãn rụng trên siêu âm, nhưng hiệu quả sinh sản vẫn rất thấp.
6. Hướng điều trị phù hợp để hỗ trợ rụng trứng
Tuỳ theo mức độ ảnh hưởng, bác sĩ có thể đề xuất:
- Dùng thuốc hỗ trợ rụng trứng (Letrozole, Clomiphene Citrate)
- Theo dõi siêu âm sát để canh ngày quan hệ
- Nếu đáp ứng kém hoặc không rụng trứng, tiến hành kích thích buồng trứng kiểm soát (FSH ngoại sinh)
- Chuyển hướng thụ tinh trong ống nghiệm nếu kết hợp với dính vùng chậu hoặc nang lớn, tuổi cao, thất bại nhiều lần
7. Tại sao nên điều trị sớm ở người có lạc nội mạc tử cung?
Lạc nội mạc tử cung là bệnh tiến triển. Việc trì hoãn điều trị có thể khiến:
- Dự trữ buồng trứng giảm nhanh
- Tăng mức độ dính, biến dạng giải phẫu vùng chậu
- Tăng đau, ảnh hưởng chất lượng sống
Tại Trung tâm Hỗ trợ sinh sản Phương Châu, chúng tôi cá nhân hóa hướng điều trị theo từng mức độ rối loạn rụng trứng, theo dõi nội tiết và nang noãn sát sao, đảm bảo bệnh nhân không bỏ lỡ cơ hội mang thai quý giá.
8. Lời kết từ bác sĩ
Lạc nội mạc tử cung không chỉ gây đau bụng kinh hay ảnh hưởng nội mạc tử cung, mà còn cản trở rụng trứng – cả về mặt nội tiết và cấu trúc. Phát hiện sớm, điều trị đúng và kịp thời là chìa khóa để bảo vệ chức năng buồng trứng và tối ưu hóa cơ hội làm mẹ.
Nếu bạn có kinh nguyệt đều nhưng vẫn chưa có thai sau thời gian dài, hoặc có dấu hiệu nghi ngờ lạc nội mạc tử cung, hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và lên kế hoạch phù hợp ngay từ đầu.
______________
IVF Phương Châu là đơn vị Hiếm muộn đầu tiên tại Đồng bằng sông Cửu Long đạt cùng lúc hai tiêu chuẩn kiểm định uy tín trên thế giới về tiêu chuẩn chất lượng bệnh viện (JCI) và tiêu chuẩn chất lượng riêng biệt cho Hỗ trợ sinh sản (RTAC)
Hotline: 0939 123 242
Địa chỉ: Lầu 1- BVQT Phương Châu, số 300 Nguyễn Văn Cừ (nối dài), An Khánh, Ninh Kiều, Cần Thơ
Link đăng ký khám: https://forms.gle/QXPmj6TVqD22eJU78
Zalo: https://zalo.me/3151939064448063345
Fanpage: https://www.facebook.com/ivfphuongchau
Tiktok: https://www.tiktok.com/@ivfphuongchau/
Tổng đài BVQT Phương Châu (24/24): 1900 54 54 66
