Hậu Covid-19 có ảnh hưởng đến kết quả điều trị IVF?

Hiện nay người dân đã được tiêm chủng ngừa Covid-19 rộng rãi nên nổi lo về biến chứng nặng nề không còn như trước. Tuy nhiên, 3 năm trôi qua của đại dịch cũng là thời gian trì hoãn việc có con và điều trị hỗ trợ sinh sản của nhiều cặp vợ chồng. Đặc biệt là các bệnh nhân được chỉ định làm thụ tinh ống nghiệm (IVF). Nỗi lo càng nhân đôi khi nguyên nhân hiếm muộn chưa được điều trị thì lại mang thêm HẬU COVID-19.

Vì sao chúng ta lo lắng Virus Corona 2019 có thể gây ảnh hưởng khả năng sinh sản?

Cơ chế xâm nhập vào tế bào người của virus Corona 2019 (Sars Covi-2) là chúng gắn gai S với thụ thể ACE 2 nằm trên màng tế bào. Sau đó, chúng chuyển vật liệu di truyền, hòa vào nhân tế bào người. Thụ thể ACE2 hiện diện ở màng tế bào niêm mạc miệng, phổi, tim và các cơ quan khác khắp cơ thể, trong đó có tinh hoàn, buồng trứng và nội mạc tử cung. Trên cơ sở đó, Virus có khả năng xâm nhập vào các cơ quan sinh sản. Tuy nhiên mức độ ảnh hưởng như thế nào hiện tại chưa có nghiên cứu báo cáo rõ ràng.

Một nghiên cứu tại Vương quốc Anh báo cáo 3 năm 2021 [1]:

Các nhà khoa học theo dõi, so sánh các thông số trước và sau nhiễm Covid-19 của các cặp vợ chồng điều trị IVF. Bao gồm noãn, tinh trùng, phôi, nội mạc tử cung, kết quả chuyển phôi, tỷ lệ thai sinh sống.

Hậu Covid-19 có ảnh hưởng đến kết quả điều trị thụ tinh trong ống nghiệm?

Kết quả nghiên cứu của các bệnh nhân hậu Covid-19 ra sao?

– Đối với người nữ:

Nhiễm Covid-19 không ảnh hưởng đến hoạt động buồng trứng hoặc dự trữ buồng trứng của bệnh nhân trong chu kỳ IVF ngay sau đó của họ, ngoại trừ chất lượng phôi giảm. Do đó, nhóm tác giả đề nghị hoãn điều trị IVF ít nhất 3 tháng (thời gian tạo nang và sinh tinh) từ khi phục hồi sức khoẻ sau nhiễm Covid-19, nhằm mục đích tuyển chọn các giao tử khỏe mạnh. [1]

– Đối với nam giới:

Mật độ, độ di động tinh trùng giảm đáng kể [2] [3]

Giảm nồng độ testosterone, tăng nồng độ LH [4]

– Đối với kết quả điều trị IVF:

Nhiễm Sars-CoV-2 không ảnh hưởng đến kết quả điều trị, bao gồm số lượng trứng, độ trưởng thành tế bào trứng, tỷ lệ thụ tinh, số phôi chất lượng tốt và tỷ lệ có thai lâm sàng, trong các chu kỳ chuyển phôi tươi trên đối tượng có thời gian bắt đầu làm IVF sau hơn 180 ngày từ khi nhiễm Sars-CoV-2. [1]

Tổng liều FSH, độ dài chu kỳ và phản ứng của buồng trứng, nồng độ estradiol huyết thanh đỉnh, số lượng tế bào trứng và độ dày nội mạc tử cung, tỷ lệ thụ tinh và số lượng phôi chất lượng tốt, tương tự giữa các chu kỳ phơi nhiễm và không phơi nhiễm. [1]

Kết luận dựa trên các nghiên cứu thời điểm hiện tại

Virus SARS-CoV-2 không ảnh hưởng đến dự trữ buồng trứng và kết quả điều trị IVF, nhưng lại ảnh hưởng xấu đến tinh trùng.

Lời khuyên từ nhóm bác sĩ IVF Phương Châu đối với các bệnh nhân đang dự định điều trị IVF là gì?

Nếu chưa bắt đầu tạo phôi, cặp vợ/chồng/ cả hai vợ chồng mắc Covid-19 nên trì hoãn 3 tháng để phục hồi sức khỏe và tạo ra những giao tử (trứng và tinh trùng) khỏe mạnh. Trong thời gian 3 tháng:

Đến các trung tâm hỗ trợ sinh sản: Kiểm tra sức khỏe, hỗ trợ chất lượng trứng và tinh trùng, điều trị các vấn đề liên quan khác (viêm nhiễm phụ khoa, ứ dịch vòi trứng, lạc nội mạc tử cung, nhân xơ tử cung,…)
Chế độ dinh dưỡng và tập luyện thể dục thể thao tăng cường sức đề kháng.
Tiếp tục phòng tránh tái nhiễm. Vì đã nhiễm vẫn có khả năng nhiễm lại và có khả năng tình trạng nghiêm trọng hơn, khi đó chúng ta lại tiếp tục trì hoãn việc có con hơn nữa.
Nếu đã trữ phôi thì có thẻ bắt đầu chu trình chuyển phôi ngay, không cần trì hoãn.

Hiện tại, tất cả các hướng dẫn điều trị chỉ mang tính tham khảo vì dữ liệu phân tích còn hạn chế và chưa có nhiều nghiên cứu có mức độ tin cậy cao nên khi quyết định thực hiện hỗ trợ sinh sản thì các cặp vợ chồng nên tham khảo ý kiến của Bác sỹ hoặc các chuyên gia để nhận được tư vấn cụ thể.

Tài liệu tham khảo:

[1] Siladitya Bhattacharya, Abha Maheshwari, Mariam Begum Ratna, Rik van Eekelen, Ben Willem Mol, David J McLernon. Prioritizing IVF treatment in the post-COVID 19 era: a predictive modelling study based on UK national data. Human Reproduction, Volume 36, Issue 3, March 2021, Pages 666–675, https://doi.org/10.1093/humrep/deaa339.

[2]Ma L, Xie W, Li D, Shi L, Ye G, Mao Y, et al. Evaluation of sex-related hormones and semen characteristics in reproductive-aged male COVID-19 patients. J Med Virol 2021;93:456–62. doi:10.1002/jmv.26259.

[3] Ruan Y, Hu B, Liu Z, Liu K, Jiang H, Li H, et al. No detection of SARS-CoV-2 from urine, expressed prostatic secretions, and semen in 74 recovered COVID-19 male patients: A perspective and urogenital evaluation. Andrology 2021;9:99–106. doi:10.1111/andr.12939.

[4] Rastrelli G, Di Stasi V, Inglese F, Beccaria M, Garuti M, Di Costanzo D, et al. Low testosterone levels predict clinical adverse outcomes in SARS-CoV-2 pneumonia patients. Andrology 2021;9:88–98. doi:10.1111/andr.12821.