Sức khỏe tinh trùng và khả năng làm cha: Bạn đã biết chưa?

Cố vấn chuyên môn:

BS. Huỳnh Võ Tiến, BS tư vấn & hỗ trợ tâm lý hiếm muộn, IVF Phương Châu

Trong hành trình tìm con, nhiều người thường nghĩ rằng sức khỏe sinh sản chủ yếu phụ thuộc vào người phụ nữ. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nam giới cũng giữ vai trò quan trọng không kém, đặc biệt là chất lượng tinh trùng. Một tinh trùng khỏe mạnh không chỉ quyết định khả năng thụ thai tự nhiên mà còn ảnh hưởng đến tỉ lệ thành công của các phương pháp hỗ trợ sinh sản như IUI hay IVF. Vậy sức khỏe tinh trùng liên quan như thế nào đến khả năng làm cha, và nam giới cần làm gì để bảo vệ “nguồn sống” quý giá này?

1. Tinh trùng khỏe mạnh – yếu tố quyết định khả năng làm cha

Để có thể thụ thai, tinh trùng phải di chuyển qua đường sinh dục nữ, gặp trứng và thụ tinh thành công. Điều này phụ thuộc vào nhiều yếu tố như:

• Số lượng tinh trùng (Mật độ tinh trùng): Một người đàn ông khỏe mạnh có từ 15 triệu tinh trùng trở lên trong mỗi ml tinh dịch. Con số này càng cao thì cơ hội tinh trùng gặp trứng càng lớn.
• Khả năng di động: Tinh trùng cần bơi nhanh, khỏe để vượt qua môi trường âm đạo và ống dẫn trứng. Tinh trùng di động kém thường khó đến được vị trí thụ tinh.
• Hình dạng tinh trùng (Hình thái): Tinh trùng có đầu và đuôi bình thường giúp di chuyển thuận lợi và dễ dàng xâm nhập vào trứng. Tinh trùng dị dạng có thể làm giảm khả năng thụ tinh.
• DNA tinh trùng: Ngoài yếu tố hình thái, DNA tinh trùng cũng ảnh hưởng đến sự phát triển của phôi và sức khỏe thai nhi. DNA bị tổn thương dễ dẫn đến sảy thai sớm hoặc giảm chất lượng phôi.

Chỉ cần một trong các yếu tố trên gặp vấn đề, hành trình làm cha có thể trở nên khó khăn hơn.

2. Những nguyên nhân ảnh hưởng đến sức khỏe tinh trùng

Có nhiều yếu tố tác động trực tiếp đến chất lượng và số lượng tinh trùng, trong đó phổ biến nhất là:

• Tuổi tác: Chất lượng tinh trùng thường suy giảm dần sau 40 tuổi.
• Lối sống không lành mạnh: Hút thuốc, uống rượu bia, sử dụng chất kích thích làm tăng nguy cơ tinh trùng yếu, dị dạng.
• Môi trường làm việc: Thường xuyên tiếp xúc với hóa chất độc hại, nhiệt độ cao (như tài xế, công nhân hàn, người làm việc trong xưởng nóng) có thể ảnh hưởng xấu đến tinh hoàn.
• Béo phì và bệnh lý chuyển hóa: Thừa cân, tiểu đường, rối loạn hormone làm giảm số lượng và chất lượng tinh trùng.
• Căng thẳng kéo dài: Stress ảnh hưởng đến nội tiết tố testosterone – hormone chính trong quá trình sinh tinh.
• Bệnh lý nam khoa: Giãn tĩnh mạch thừng tinh, viêm tinh hoàn, viêm mào tinh hoàn hay các bệnh lây truyền qua đường tình dục đều làm giảm khả năng sinh sản.

3. Dấu hiệu cảnh báo tinh trùng không khỏe mạnh

Thông thường, nam giới khó có thể nhận biết tinh trùng yếu bằng mắt thường. Tuy nhiên, một số dấu hiệu sau có thể gợi ý:

• Tinh dịch ít, loãng hoặc có màu bất thường.
• Rối loạn cương, xuất tinh sớm hoặc khó xuất tinh.
• Đau tức vùng bìu, tinh hoàn teo nhỏ.
• Kết hôn nhiều năm, quan hệ đều đặn không dùng biện pháp tránh thai nhưng vẫn chưa có con.

Trong những trường hợp này, nam giới nên chủ động đến cơ sở y tế uy tín để thực hiện xét nghiệm tinh dịch đồ. Đây là phương pháp đơn giản nhưng rất quan trọng để đánh giá chính xác sức khỏe tinh trùng.

4. Xét nghiệm tinh dịch đồ – bước đầu tiên trong hành trình làm cha

Tinh dịch đồ giúp bác sĩ kiểm tra số lượng, hình thái, khả năng di động và các chỉ số khác của tinh trùng. Kết quả xét nghiệm sẽ cho thấy:

• Tinh trùng bình thường hay bất thường.
• Có tình trạng vô tinh, thiểu tinh, tinh trùng yếu hoặc dị dạng không.
• Hướng điều trị tiếp theo phù hợp nhất: thay đổi lối sống, dùng thuốc, can thiệp phẫu thuật (nếu có giãn tĩnh mạch thừng tinh), hoặc áp dụng các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản.

Tại các trung tâm hỗ trợ sinh sản như IVF Phương Châu, xét nghiệm tinh dịch đồ được thực hiện trong điều kiện chuẩn quốc tế, cho kết quả chính xác, giúp bác sĩ và bệnh nhân có kế hoạch điều trị tối ưu.

5. Cách cải thiện và bảo vệ sức khỏe tinh trùng

Nam giới hoàn toàn có thể chủ động cải thiện chất lượng tinh trùng thông qua những thay đổi tích cực:

• Xây dựng lối sống lành mạnh: Bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia, tránh xa các chất kích thích.
• Duy trì cân nặng hợp lý: Tập thể dục đều đặn, ăn uống cân bằng, ưu tiên rau xanh, trái cây, cá, các loại hạt giàu omega-3.
• Tránh nhiệt độ cao: Không tắm nước quá nóng, không đặt laptop lên đùi quá lâu, hạn chế mặc quần quá chật.
• Giảm stress: Duy trì tinh thần thoải mái, ngủ đủ giấc, thực hành yoga hoặc thiền.
• Khám sức khỏe định kỳ: Phát hiện và điều trị sớm các bệnh lý nam khoa, đặc biệt là giãn tĩnh mạch thừng tinh hoặc viêm nhiễm đường sinh dục.
• Bổ sung vi chất: Kẽm, vitamin C, vitamin E, acid folic, L-carnitine được chứng minh hỗ trợ cải thiện chất lượng tinh trùng.

6. Khi nào nên đi khám hiếm muộn?

Nam giới nên đi khám sớm nếu gặp các tình huống:

• Hai vợ chồng quan hệ đều đặn trên 12 tháng mà chưa có con (hoặc 6 tháng nếu vợ trên 35 tuổi).
• Có tiền sử viêm tinh hoàn, chấn thương tinh hoàn, phẫu thuật vùng bẹn – bìu.
• Có biểu hiện bất thường về chức năng sinh dục.
• Xét nghiệm tinh dịch đồ trước đó đã ghi nhận bất thường.

Việc thăm khám sớm không chỉ giúp tìm ra nguyên nhân chính xác mà còn tiết kiệm thời gian, chi phí, và đặc biệt là nâng cao cơ hội làm cha.

7. Vai trò của sức khỏe tinh trùng trong các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản

Trong nhiều trường hợp, dù tinh trùng không đạt chuẩn nhưng vẫn có thể hỗ trợ sinh sản bằng các kỹ thuật y học hiện đại:

• IUI (Bơm tinh trùng vào buồng tử cung): Áp dụng khi tinh trùng yếu nhẹ hoặc số lượng ít nhưng vẫn có tinh trùng khỏe mạnh để chọn lọc.
• IVF (Thụ tinh trong ống nghiệm): Giúp tăng cơ hội thụ thai khi tinh trùng yếu vừa hoặc có thêm các yếu tố bất lợi ở nữ giới.
• ICSI (Tiêm tinh trùng vào bào tương trứng): Dành cho trường hợp tinh trùng rất yếu, dị dạng nhiều hoặc số lượng cực thấp.

Các phương pháp này đều đòi hỏi tinh trùng ít nhất phải có một tỷ lệ khỏe mạnh để tạo phôi chất lượng, vì vậy việc chăm sóc sức khỏe tinh trùng vẫn giữ vai trò nền tảng.

Kết luận

Sức khỏe tinh trùng không chỉ là “chìa khóa” của khả năng làm cha mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe thai nhi và hành trình làm cha mẹ hạnh phúc của mỗi gia đình. Đừng để những thói quen xấu hay sự chủ quan làm mất đi cơ hội quý giá.

Nếu bạn đang lo lắng về khả năng sinh sản, hãy bắt đầu bằng việc thăm khám sớm, thực hiện xét nghiệm tinh dịch đồ và nhận tư vấn từ bác sĩ chuyên khoa. Tại IVF Phương Châu, với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm và hệ thống đạt chuẩn quốc tế, mỗi người đàn ông sẽ có lộ trình chăm sóc sức khỏe sinh sản cá nhân hóa, giúp mở rộng cánh cửa làm cha trong tương lai.

______________

IVF Phương Châu là đơn vị Hiếm muộn đầu tiên tại Đồng bằng sông Cửu Long đạt cùng lúc hai tiêu chuẩn kiểm định uy tín trên thế giới về tiêu chuẩn chất lượng bệnh viện (JCI) và tiêu chuẩn chất lượng riêng biệt cho Hỗ trợ sinh sản (RTAC)

Hotline: 0939 123 242

Địa chỉ: Lầu 1- BVQT Phương Châu, số 300 Nguyễn Văn Cừ (nối dài), An Khánh, Ninh Kiều, Cần Thơ

Link đăng ký khám: https://forms.gle/QXPmj6TVqD22eJU78

Zalo: https://zalo.me/3151939064448063345

Fanpage: https://www.facebook.com/ivfphuongchau

Tiktok: https://www.tiktok.com/@ivfphuongchau/

Tổng đài BVQT Phương Châu (24/24): 1900 54 54 66